vertical_align_top
keyboard_arrow_leftย้อนกลับ
ทายาทโดยธรรมคืออะไร ทำความเข้าใจเรื่องมรดกและสิทธิทางกฎหมาย

ทายาทโดยธรรมคืออะไร ทำความเข้าใจเรื่องมรดกและสิทธิทางกฎหมาย

schedule
share

การจัดการทรัพย์สินหลังจากผู้เป็นเจ้าของเสียชีวิตเป็นเรื่องที่หลายคนอาจไม่ทันคิดถึง แต่ถือว่าสำคัญมาก เพราะเกี่ยวข้องกับครอบครัวและคนใกล้ชิดโดยตรง ทายาทโดยธรรมเป็นหัวใจหลักของกระบวนการนี้ แล้วพวกเขาคือใครกันแน่ และสิทธิในมรดกของพวกเขาเป็นอย่างไร มาดูข้อมูลที่สำคัญเกี่ยวกับเรื่องนี้กันอย่างละเอียด

ทายาทโดยธรรมคืออะไร

ตามกฎหมายไทย ทายาทโดยธรรมหมายถึงบุคคลที่มีสิทธิ์ตามกฎหมายในการรับมรดกจากผู้เสียชีวิตโดยไม่ต้องพึ่งพินัยกรรม ทายาทประเภทนี้ประกอบด้วยคู่สมรสที่ยังมีชีวิตอยู่และญาติทางสายเลือด โดยทายาทโดยธรรมจะมีสิทธิในมรดกก่อนใครในกรณีที่ไม่มีพินัยกรรมกำหนดไว้ นอกจากนี้ยังถือเป็นสิทธิที่กฎหมายมอบให้อย่างชัดเจนเพื่อความเป็นธรรมในครอบครัว

กฎหมายไทยยังแบ่งทายาทออกเป็นสองประเภท ได้แก่

  1. ทายาทโดยธรรม – ผู้ที่มีสิทธิ์รับมรดกตามกฎหมายโดยไม่ต้องมีเอกสารใดเพิ่มเติม
  2. ทายาทตามพินัยกรรม – ผู้ที่ได้รับการกำหนดสิทธิ์ผ่านพินัยกรรมของผู้เสียชีวิต ซึ่งอาจเป็นใครก็ได้ ไม่จำเป็นต้องมีความสัมพันธ์ทางสายเลือด

ประเภทของทายาทโดยธรรม

ตามมาตรา 1629 ของประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ทายาทโดยธรรมถูกแบ่งออกเป็น 6 ลำดับ ซึ่งมีสิทธิ์รับมรดกเรียงตามลำดับดังนี้

  1. ผู้สืบสันดาน ผู้สืบสันดานหมายถึงบุตรโดยชอบด้วยกฎหมาย บุตรนอกกฎหมายที่บิดารับรอง หรือบุตรบุญธรรม บุคคลเหล่านี้ถือเป็นลำดับแรกที่ได้รับสิทธิ์ในมรดก หากไม่มีผู้สืบสันดาน มรดกจะถูกส่งต่อไปยังลำดับถัดไป
  2. บิดามารดา ในกรณีที่ไม่มีผู้สืบสันดาน บิดามารดาของเจ้ามรดกจะได้รับสิทธิ์ในการรับมรดก แต่ต้องเป็นบิดามารดาที่ชอบด้วยกฎหมายเท่านั้น
  3. พี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน หากไม่มีผู้สืบสันดานหรือบิดามารดา พี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกันจะได้รับสิทธิ์ในมรดก สิทธิ์นี้ไม่ขึ้นอยู่กับความสัมพันธ์ทางกฎหมาย แต่ขึ้นอยู่กับความเป็นจริงทางสายเลือด
  4. พี่น้องร่วมบิดาหรือร่วมมารดาเดียวกัน หากไม่มีพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน พี่น้องร่วมบิดาหรือร่วมมารดาเดียวกันจะได้รับสิทธิ์ในการรับมรดก
  5. ปู่ ย่า ตา ยาย ในกรณีที่ไม่มีทายาทในลำดับก่อนหน้า ปู่ ย่า ตา ยาย ซึ่งเป็นญาติผู้ใหญ่ของเจ้ามรดก จะได้รับมรดกต่อไป แต่ต้องเป็นปู่ ย่า ตา ยายที่ถูกต้องตามกฎหมาย
  6. ลุง ป้า น้า อา หากไม่มีทายาทลำดับก่อนหน้า ลุง ป้า น้า อา จะมีสิทธิ์รับมรดกเป็นลำดับสุดท้าย

คู่สมรสกับสิทธิในมรดก

นอกจากญาติแล้ว คู่สมรสที่ยังมีชีวิตอยู่ก็ถือเป็นทายาทโดยธรรม โดยต้องเป็นสามีหรือภรรยาที่ชอบด้วยกฎหมายและมีการจดทะเบียนสมรส แม้จะอยู่แยกกันก็ยังมีสิทธิ์รับมรดก เว้นแต่จะมีการจดทะเบียนหย่าอย่างเป็นทางการ การได้รับมรดกของคู่สมรสขึ้นอยู่กับลำดับของทายาทโดยธรรมประเภทญาติ เช่น หากมีผู้สืบสันดาน คู่สมรสจะได้รับส่วนแบ่งเสมือนบุตร แต่หากไม่มีญาติ คู่สมรสจะได้รับมรดกทั้งหมด

ตัวอย่างเช่น หากเจ้ามรดกมีพี่น้องร่วมบิดามารดา คู่สมรสจะได้รับมรดกกึ่งหนึ่ง แต่ถ้าไม่มีญาติในลำดับต้น ๆ คู่สมรสจะได้รับมรดกทั้งหมดโดยอัตโนมัติ

ลำดับการรับมรดก

ลำดับการรับมรดกของทายาทโดยธรรมถูกกำหนดตามความใกล้ชิดในสายเลือด ทายาทลำดับแรกจะได้รับมรดกก่อน หากไม่มีทายาทในลำดับต้น ๆ สิทธิ์จะถูกส่งต่อไปยังลำดับถัดไป เช่น หากไม่มีผู้สืบสันดาน บิดามารดาจะได้รับมรดกแทน หากไม่มีทั้งสองลำดับนี้ พี่น้องร่วมบิดามารดาจะได้รับมรดกต่อไป

กฎหมายนี้มีเป้าหมายเพื่อให้ความเป็นธรรมและป้องกันข้อขัดแย้งในครอบครัว เนื่องจากการจัดลำดับช่วยลดปัญหาในการแบ่งทรัพย์สิน

ความสำคัญของการกำหนดทายาทในประกันชีวิต

สำหรับการทำประกันชีวิต การกำหนดผู้รับผลประโยชน์เป็นสิ่งสำคัญมาก บริษัทประกันมักขอให้ระบุทายาทโดยธรรม เช่น คู่สมรส บุตร หรือบุคคลในครอบครัว เพื่อให้มั่นใจว่าทรัพย์สินจะถูกส่งต่อไปยังผู้ที่ต้องการดูแลหลังจากเสียชีวิต การเลือกผู้รับผลประโยชน์จึงควรพิจารณาอย่างรอบคอบและชัดเจน

ข้อควรรู้เกี่ยวกับทายาทตามพินัยกรรม

ผู้เขียนพินัยกรรมสามารถระบุบุคคลใดก็ได้เป็นผู้รับมรดก ไม่จำเป็นต้องเป็นญาติพี่น้อง อย่างไรก็ตาม มีกลุ่มบุคคลที่ไม่สามารถเป็นผู้รับพินัยกรรมได้ เช่น ผู้เขียนพินัยกรรมเอง คู่สมรสของผู้เขียน หรือพยานในพินัยกรรม นอกจากนี้ พนักงานเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับการทำพินัยกรรมก็ไม่สามารถเป็นผู้รับได้เช่นกัน

บทบาทของผู้จัดการมรดก

เมื่อเจ้ามรดกเสียชีวิต ผู้จัดการมรดกจะมีหน้าที่รวบรวมทรัพย์สิน ทำบัญชี และจัดสรรมรดกให้กับทายาทหรือผู้รับพินัยกรรม ผู้จัดการมรดกต้องได้รับการแต่งตั้งจากศาล และมีหน้าที่สำคัญในการชำระหนี้สินของเจ้ามรดกก่อนการแบ่งทรัพย์สิน การมีผู้จัดการมรดกช่วยให้กระบวนการเป็นไปอย่างราบรื่นและลดความขัดแย้งในครอบครัว

เมื่อพูดถึง บทบาทของผู้จัดการมรดก การรวบรวมและบริหารทรัพย์สินของเจ้ามรดก เช่น รถยนต์ จำเป็นต้องมีความพร้อมในด้านเอกสาร หากรถยนต์ยังไม่มี พ.ร.บ. อย่าลืม เช็กเบี้ย พ.ร.บ. รถยนต์กับ insurverse เพราะจะช่วยลดปัญหาเรื่องเอกสารและทำให้รถยนต์อยู่ในสถานะคุ้มครอง พร้อมสำหรับการจัดการหรือใช้งานในระหว่างการแบ่งมรดก

ผู้รับผลประโยชน์ ประกันรถยนต์ ในกรณีของทายาทโดยธรรม

เมื่อเกิดกรณีที่ผู้เอาประกันภัยเสียชีวิต และไม่ได้ระบุชื่อผู้รับผลประโยชน์ไว้โดยชัดเจน ผลประโยชน์จาก ประกันรถยนต์ จะถูกส่งมอบให้กับทายาทโดยธรรมตามที่กฎหมายแพ่งและพาณิชย์กำหนด โดยทายาทโดยธรรมมีทั้งหมด 6 ลำดับ ได้แก่

  1. คู่สมรส บุตรที่ถูกต้องตามกฎหมาย – รวมถึงบุตรนอกสมรสที่บิดารับรองแล้ว และบุตรบุญธรรม ซึ่งถือเป็นลำดับแรกของทายาทโดยธรรม
  2. บิดา มารดา – หากไม่มีคู่สมรสหรือบุตร พ่อแม่ของผู้เสียชีวิตจะเป็นผู้ได้รับผลประโยชน์
  3. พี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน – กรณีที่ไม่มีคู่สมรส บุตร หรือบิดามารดา พี่น้องที่เกิดจากพ่อแม่เดียวกันจะได้รับสิทธิ์ในผลประโยชน์
  4. พี่น้องร่วมบิดาหรือร่วมมารดาเดียวกัน – หากไม่มีพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน พี่น้องที่มีพ่อหรือแม่เดียวกันจะเป็นทายาทที่ได้รับผลประโยชน์ต่อมา
  5. ปู่ ย่า ตา ยาย – ในกรณีที่ไม่มีทายาทในลำดับก่อนหน้านี้ ปู่ย่าตายายของผู้เอาประกันภัยจะเป็นผู้ได้รับผลประโยชน์แทน
  6. ลุง ป้า น้า อา – หากไม่มีทายาทตามลำดับข้างต้น ลุง ป้า น้า อา ของผู้เอาประกันภัยจะเป็นผู้ได้รับผลประโยชน์จากกรมธรรม์

เงื่อนไขการแบ่งผลประโยชน์ให้ทายาทโดยธรรม

  • หากมีทายาทหลายลำดับที่มีสิทธิ์ได้รับผลประโยชน์ กฎหมายจะกำหนดให้ผู้ที่อยู่ในลำดับที่สูงกว่ามีสิทธิ์ก่อน หากไม่มีทายาทในลำดับนั้นๆ ทายาทในลำดับถัดไปจึงจะได้รับสิทธิ์
  • กรณีที่มีทายาทหลายคนอยู่ในลำดับเดียวกัน เช่น มีพี่น้องหลายคน ผลประโยชน์จะถูกแบ่งออกเป็นสัดส่วนเท่าๆ กัน
  • หากทายาทที่ได้รับสิทธิ์เสียชีวิตก่อนที่จะได้รับผลประโยชน์ ผลประโยชน์จาก ประกันรถยนต์ จะถูกส่งต่อให้ทายาทของผู้รับผลประโยชน์ตามกฎหมาย

การเปลี่ยนแปลงผู้รับผลประโยชน์หลังจากทำประกันแล้ว

หากผู้เอาประกันภัยต้องการเปลี่ยนแปลงชื่อผู้รับผลประโยชน์ สามารถดำเนินการได้ตลอดระยะเวลาที่กรมธรรม์ยังมีผลบังคับใช้ โดยการแจ้งไปยังบริษัทประกันภัย และดำเนินการตามเอกสารที่บริษัทกำหนด อย่างไรก็ตาม หากกรมธรรม์ฉบับดังกล่าวได้ถูกส่งมอบให้แก่ผู้รับผลประโยชน์แล้ว หรือผู้รับผลประโยชน์ได้แจ้งความประสงค์ไปยังบริษัทประกันภัยเรียบร้อยแล้ว การเปลี่ยนแปลงรายชื่อผู้รับผลประโยชน์จะไม่สามารถทำได้

จำนวนผู้รับผลประโยชน์ในกรมธรรม์

  • ผู้เอาประกันภัยสามารถระบุ ผู้รับผลประโยชน์ได้มากกว่าหนึ่งคน และสามารถกำหนดสัดส่วนการแบ่งผลประโยชน์ให้แต่ละคนได้
  • หากระบุชื่อผู้รับผลประโยชน์เพียงคนเดียว บุคคลนั้นจะได้รับผลประโยชน์เต็มจำนวน
  • หากมีผู้รับผลประโยชน์หลายคน และไม่ได้ระบุสัดส่วนในการรับผลประโยชน์ บริษัทประกันภัยจะทำการแบ่งผลประโยชน์ให้ผู้รับผลประโยชน์แต่ละคนในจำนวนที่เท่ากัน

กรณีที่ไม่ได้ระบุผู้รับผลประโยชน์ หรือผู้รับผลประโยชน์เสียชีวิตก่อน

  • หากในกรมธรรม์ไม่มีการระบุผู้รับผลประโยชน์อย่างชัดเจน หรือผู้รับผลประโยชน์เสียชีวิตก่อนผู้เอาประกันภัย ทายาทโดยธรรมจะเป็นผู้ได้รับผลประโยชน์ทั้งหมดตามลำดับที่กฎหมายกำหนด
  • ในกรณีที่ไม่มีทายาทโดยธรรมเลย และไม่ได้ระบุผู้รับผลประโยชน์ในกรมธรรม์ เงินผลประโยชน์จากกรมธรรม์จะตกเป็นมรดกที่ต้องดำเนินการตามกฎหมายมรดก

การพิจารณาของบริษัทประกันภัยเกี่ยวกับผู้รับผลประโยชน์

แม้ตามกฎหมายผู้เอาประกันภัยสามารถระบุผู้รับผลประโยชน์เป็นใครก็ได้ แต่โดยทั่วไปบริษัทประกันภัยมักแนะนำให้ระบุ บุคคลในครอบครัวหรือทายาทโดยธรรม เป็นผู้รับผลประโยชน์เพื่อป้องกันความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น เช่น กรณีที่บุคคลภายนอกอาจมีเจตนาไม่ดี หรือเพื่อป้องกันข้อพิพาทเกี่ยวกับสิทธิ์ในผลประโยชน์หลังจากผู้เอาประกันภัยเสียชีวิต

หากผู้เอาประกันภัยต้องการระบุชื่อผู้รับผลประโยชน์เป็นบุคคลภายนอก เช่น แฟนที่ไม่ได้จดทะเบียนสมรส หรือบุคคลอื่นที่ไม่มีความเกี่ยวข้องทางสายเลือด อาจต้องมีเอกสารหรือหลักฐานที่แสดงถึงความสัมพันธ์ เช่น การทำธุรกิจร่วมกัน หรือการมีบัญชีทรัพย์สินร่วมกัน เพื่อให้บริษัทประกันภัยพิจารณาเป็นกรณีไป

ทำไมต้องเข้าใจเรื่องทายาทโดยธรรม

ความรู้เกี่ยวกับทายาทโดยธรรมช่วยให้จัดการมรดกได้อย่างถูกต้องและเป็นธรรม ลดข้อขัดแย้งในครอบครัว นอกจากนี้ การวางแผนมรดกล่วงหน้า เช่น การทำพินัยกรรมหรือประกันชีวิต ยังช่วยให้ทรัพย์สินถูกจัดสรรอย่างเหมาะสมและเป็นไปตามความต้องการของเจ้ามรดก การเข้าใจเรื่องทายาทโดยธรรมและกระบวนการรับมรดกไม่ใช่แค่เรื่องกฎหมาย แต่ยังช่วยให้ครอบครัวมีความมั่นคงและลดความขัดแย้งที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต

การเตรียมความพร้อมเหล่านี้ไม่เพียงแต่ช่วยให้ทรัพย์สินถูกส่งต่ออย่างเป็นธรรม แต่ยังเป็นการแสดงความรับผิดชอบและความรักต่อครอบครัวอีกด้วย

ในกรณีที่มีรถยนต์เป็นส่วนหนึ่งของมรดก ความมั่นใจว่ารถคันนั้นยังมี พ.ร.บ.รถยนต์ ที่คุ้มครองทันทีผ่านการซื้อออนไลน์จาก insurverse จะช่วยป้องกันปัญหาทางกฎหมายและทำให้การใช้รถยนต์ในครอบครัวสามารถดำเนินต่อได้โดยไม่สะดุด

5 คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับทายาทโดยธรรม

ทายาทโดยธรรมกับทายาทตามพินัยกรรมต่างกันอย่างไร?

ทายาทโดยธรรมได้รับสิทธิ์ตามกฎหมายในการรับมรดกโดยไม่ต้องมีพินัยกรรม ส่วนทายาทตามพินัยกรรมคือผู้ที่ได้รับการระบุในเอกสารพินัยกรรม ซึ่งอาจเป็นญาติหรือบุคคลอื่นก็ได้

คู่สมรสที่ไม่ได้จดทะเบียนมีสิทธิ์รับมรดกหรือไม่?

คู่สมรสที่ไม่ได้จดทะเบียนสมรสจะไม่มีสิทธิ์รับมรดกตามกฎหมาย ยกเว้นในกรณีที่มีพินัยกรรมระบุสิทธิ์ให้โดยเฉพาะ

บุตรนอกกฎหมายมีสิทธิ์ในมรดกหรือไม่?

บุตรนอกกฎหมายมีสิทธิ์ในมรดกเฉพาะกรณีที่บิดารับรองว่าเป็นบุตร หรือมีคำพิพากษาจากศาลยืนยันสถานะบุตร

ผู้จัดการมรดกต้องได้รับการแต่งตั้งจากศาลหรือไม่?

ใช่ ผู้จัดการมรดกต้องได้รับการแต่งตั้งจากศาลก่อนจึงจะมีสิทธิ์ดำเนินการจัดการและแบ่งทรัพย์สินในกองมรดก

การแบ่งมรดกต้องทำอย่างไรหากไม่มีพินัยกรรม?

หากไม่มีพินัยกรรม มรดกจะถูกแบ่งตามลำดับของทายาทโดยธรรมที่กฎหมายกำหนด โดยลำดับแรกจะได้รับก่อน และลำดับถัดไปจะได้รับสิทธิ์ก็ต่อเมื่อไม่มีทายาทในลำดับต้น

check_circleคัดลอกลิงก์เรียบร้อย